บนท้องฟ้าที่กว้างใหญ่ไพศาล มีเจ้านกกระเรียนตัวหนึ่ง โผบินอยู่บนท้องฟ้าอย่างมีความสุข มันเตรียมพร้อมที่จะบินลงสู่พื้นดินเพื่อหาอาหารอย่างเช่นทุกวัน จนกระทั่ง มันสังเกตเห็นหมาป่าตัวหนึ่ง กำลังดิ้นทุรนทุรายที่ใต้ต้นไม้ หมาป่าตัวน้อยดูเจ็บปวดอย่างมาก นกกระเรียนจึงเดินเข้าไปถามมันว่า

ควายหนุ่มตัวหนึ่งเห็นควายแก่อีกตัวทำงานหนักทุกวัน ในขณะที่ตัวมันสุขสบาย ไม่เคยทำอะไรเลย ก็รู้สึกเวทนา มันจึงบอกควายแก่ว่า ท่านแก่ป่านนี้แล้วยังจะทำงานหนักอยู่อีก

ลูกเหยี่ยวป่วยมานานและขอให้แม่ช่วยสวดอ้อนวอนเทพเจ้าให้มันหายป่วย แต่แม่เหยี่ยวบอกว่าคงไม่มีเทพเจ้าองค์ใดช่วยได้ เพราะลูกเคยขโมยของบวงสรวงจากแท่นบูชา ทำให้เทพเจ้าโกรธ ลูกเหยี่ยวรู้สึกเสียใจและตระหนักว่าความผิดที่ทำไว้ แม้จะด้วยความจำเป็น ก็ยังส่งผลให้ต้องเผชิญกับความทุกข์โดยไม่อาจแก้ไขได้

น้อยเป็นเด็กชายที่ต้องเลือกระหว่างเพื่อนสองคน คนแรกคือทิวที่ชอบชวนทำสิ่งไม่ดีและเสี่ยงอันตราย ส่วนอีกคนคือเมฆที่มักชวนทำสิ่งดีและมีประโยชน์ เมื่อน้อยต้องตัดสินใจว่าจะไปกับใคร เขาเลือกที่จะไปกับเมฆเพื่อทำความดี ช่วยเหลือชาวบ้าน ซึ่งทำให้น้อยรู้สึกภูมิใจ นิทานเรื่องนี้สอนให้เห็นความสำคัญของการเลือกคบเพื่อน คนพาลอาจนำไปสู่ปัญหา แต่การคบคนดีจะช่วยให้ชีวิตมั่นคงและมีความสุข

บัวเป็นเด็กหญิงที่ซื่อสัตย์เสมอ ในขณะที่มิ่งมักจะโกหกเพื่อหลบเลี่ยงความผิด แต่เมื่อมิ่งได้รับคำแนะนำจากบัวและเรียนรู้จากครูแตง เธอเริ่มตระหนักถึงความสำคัญของความซื่อสัตย์และเปลี่ยนแปลงตัวเองให้ดีขึ้น

แมวขี้โวยวายรู้สึกไม่พอใจที่คนในหมู่บ้านชอบแมวผู้เงียบขรึมมากกว่าตัวเอง แต่เมื่อแมวผู้เงียบขรึมเตือนว่าการร้องเสียงดังเกินไปไม่ใช่สิ่งที่คนต้องการ มันจึงได้เรียนรู้ว่าการทำหน้าที่ของตนเองให้ดีสำคัญกว่าการโอ้อวดเสียงของตัวเอง

สุนัขจิ้งจอกตัวหนึ่งชอบขโมยลูกไก่และแม่ไก่ของชาวบ้านอยู่เป็นประจำ วันหนึ่งมันต้องพบกับพรานที่ดักซุ่มจับมัน แม้มันจะหาทางหนีไปได้ แต่กลับต้องเจ็บปวดจากหนามเมื่อเข้าไปซ่อนในดงหนาม

หนูเมืองเชิญหนูชนบทไปเยี่ยมและแสดงให้เห็นถึงชีวิตหรูหราในเมืองใหญ่ แต่หนูชนบทกลับพบว่าความหรูหรานั้นมาพร้อมกับความหวาดกลัวจากสุนัขไล่ล่า สุดท้ายหนูชนบทจึงตัดสินใจกลับไปใช้ชีวิตเรียบง่ายในชนบท ที่แม้จะมีแต่อาหารธรรมดาๆ แต่ก็เต็มไปด้วยความสงบสุข

มีนักธนูฝีมือดีอยู่คนหนึ่งเขาได้ออกเดินทางขึ้นภูเขาเพื่อที่จะล่าสัตว์แต่ด้วยความเก่งกาจและความหน้าแกรงขามของเขานั้นทันทีที่เขาได้ย่างเท้าก้าวเขาไปในป่าได้ทำให้สัตว์ป่าน้อยใหญ่ทั้งหลายต่างหวาดกลัวพากันแตกตื่นวิ่งหนีเขาเพื่อเอาชีวิตรอดไปกันหมดในเวลาที่เขาเข้าใกล้พวกมัน

มีฝูงหมาป่าหิวโซอยู่ฝูงหนึ่งพวกมันไม่ได้กินอะไรมาหลายวันแล้วพวกมันจึงตัดสินใจเดินไปที่แม่น้ำเพื่อที่จะดื่มน้ำหวังว่าการดื่มน้ำจะช่วยบรรเทาความหิวของพวกมันได้บ้าง แต่แล้วพวกมันก็ได้พบเข้ากับหนังสัตว์อย่างดีจำนวนหนึ่งที่จมอยู่ใต้ก้นแม่น้ำซึ่งคนฟอกหนังได้นำมาแช่เอาไว้ หนังสัตว์พวกนี้นับว่าเป็นอาหารชั้นเลิศสำหรับหมาป่าที่กำลังหิวโซแต่ทว่าแม่น้ำบริเวณนั้นลึกเกินไปที่พวกมันจะเอื้อมลงไปถึงหนังสัตว์ได้ในเมื่อสถานการณ์เป็นเช่นนี้หมาป่าตัวหนึ่งในฝูงก็ได้เอ่ยขึ้นว่า

สุนัขหัวเราะเยาะหอยทากที่คลานช้า แต่เมื่อฝนตก สุนัขต้องหยุดพัก ส่วนหอยทากยังคงมุ่งหน้าต่อไปอย่างไม่หยุด สุนัขได้เรียนรู้ว่าความมุ่งมั่นและการไม่ย่อท้อสำคัญกว่าความเร็ว

ผึ้งขยันทำงานเก็บน้ำหวานในฤดูร้อนเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับฤดูหนาว ขณะที่หมีขี้เกียจเลือกที่จะนอนพักผ่อนและไม่สนใจเก็บสะสมอาหาร เมื่อฤดูหนาวมาถึง หมีต้องทนหิวโหยเพราะไม่มีอาหาร ผึ้งขยันเตือนหมีแล้ว แต่หมีไม่ฟัง จึงต้องรับผลของความประมาทของตน