ตัวกินมดเดินชนหมูป่าโดยไม่ได้ตั้งใจ แต่กลับเถียงเพราะไม่อยากยอมรับผิด หลังจากลิงเพื่อนรักเตือนให้ใช้ใจคิด มันจึงกล้าพูดคำว่า “ขอโทษ” ออกมา จนหมูป่ายิ้มให้อย่างให้อภัย เรื่องเล็ก ๆ จึงกลายเป็นมิตรภาพใหญ่ที่อบอุ่นในป่า

แมงมุมหิวโซคิดว่าจะจับนกกระจอกเพื่อกินเป็นอาหาร มันจึงสร้างใยที่หนาและกว้างหวังว่าจะดักจับนกกระจอกได้ แต่เมื่อใยแมงมุมถูกนกกระจอกบินชน มันกลับขาดกระจายทันที แมงมุมจึงได้เรียนรู้ว่าไม่ควรทำในสิ่งที่เกินกำลังของตนเอง และกลับไปดักจับแมลงตามปกติ

ก้องเป็นเด็กชายที่ยอมแพ้เมื่อต้องเจอกับอุปสรรค แต่หลังจากได้รับกำลังใจจากเมย์เพื่อนสนิทและครูตั้ม เขาเริ่มเพียรพยายามฝึกซ้อมจนทำได้ดีขึ้น แม้ว่าเขาจะไม่ชนะการแข่งขัน แต่เขาก็เรียนรู้ว่าความพยายามสำคัญกว่าผลลัพธ์

สุวรรณสามชาดกเป็นเรื่องราวของสุวรรณสามที่บำเพ็ญเมตตาบารมี แม้ถูกพระเจ้าปิลยักขราชยิงด้วยลูกศรอาบยาพิษ สุวรรณสามยังคงมีจิตใจเมตตาและขอให้พระราชาช่วยดูแลบิดามารดาของตน ด้วยคุณความดีของเขา สุวรรณสามฟื้นคืนชีพและบิดามารดาของเขาก็กลับมามองเห็น สุวรรณสามได้ถวายโอวาทให้พระราชาปกครองแผ่นดินด้วยธรรม

น้องพีทมีปัญหาเรื่องการจดจ่อจนกระทบกับการเรียน เมื่อคุณปู่ทรงชัยสอนบทเรียนผ่านการเดินถือถ้วยน้ำอย่างระมัดระวัง พีทได้เรียนรู้ถึงความสำคัญของสมาธิและนำไปปรับใช้จนประสบความสำเร็จในการเรียน

กวางหนุ่มภูมิใจในเขาของตนแต่กลับดูถูกขาของตัวเอง จนเมื่อสุนัขล่ามาไล่ล่า ขาของมันช่วยให้หนีไปได้อย่างรวดเร็ว แต่เขาที่มันภาคภูมิใจกลับทำให้มันติดกับกิ่งไม้ กวางเรียนรู้ว่าบางสิ่งที่เราดูแคลนอาจมีคุณค่ามากกว่าที่คิด

ปัญจาวุธกุมาร ชายหนุ่มผู้กล้าหาญและมีปัญญา ใช้ทั้งอาวุธและสติปัญญาต่อสู้กับยักษ์สิเลสโลมผู้ดุร้าย แม้จะไม่มีอาวุธทำลายยักษ์ได้ แต่ด้วยการใช้ปัญญาและการพูดจาอันชาญฉลาด ปัญจาวุธกุมารทำให้ยักษ์กลับใจและสัญญาว่าจะไม่ทำร้ายผู้ใดอีก เรื่องนี้สอนให้เห็นถึงความสำคัญของความไม่ย่อท้อและการใช้สติปัญญาในการเผชิญหน้ากับปัญหา

สุนัขป่าผอมซูบและหิวโหยพบสุนัขบ้านที่อ้วนพีและมีชีวิตสุขสบาย เมื่อถามสุนัขบ้านจึงตอบว่ามนุษย์เลี้ยงดูมันอย่างดีแลกกับการเฝ้าบ้านตอนกลางคืน สุนัขป่าตื่นเต้นและอยากมีชีวิตแบบนั้น จึงตามสุนัขบ้านไป แต่เมื่อเห็นว่าขนรอบคอของสุนัขบ้านร่วงเพราะถูกล่ามโซ่ สุนัขป่าก็ตัดสินใจกลับไปใช้ชีวิตในป่า เพราะเห็นว่าอิสรภาพมีค่ามากกว่าความสะดวกสบาย

ปันเป็นเด็กชายที่ไม่ชอบต่อคิวและชอบแซงเพื่อน ๆ เมื่อเขาถูกเตือนโดยเมย์และครูมาคัส เขาเริ่มเข้าใจว่าการต่อคิวคือมารยาทที่ดีที่ควรมีในสังคม การต่อคิวแสดงถึงการเคารพและให้เกียรติผู้อื่น ทำให้ปันตัดสินใจกลับไปต่อคิวและเรียนรู้คุณค่าของการรอคอย

นิทานเรื่องนี้เล่าถึงความรักและความเสียสละของนางเนื้อที่มีต่อพระยาเนื้อ สามีของเธอ เมื่อพระยาเนื้อประสบอันตราย นางเนื้อยอมเสี่ยงชีวิตเพื่อช่วยเขา ความเสียสละของนางเนื้อทำให้นายพรานเกิดความเมตตา เลิกคิดที่จะฆ่าและปล่อยพระยาเนื้อให้เป็นอิสระ

มดขยันเตรียมอาหารไว้สำหรับช่วงเวลายากลำบาก ขณะที่หอยทากที่ขี้เกียจไม่สนใจและใช้ชีวิตอย่างประมาท เมื่อฤดูฝนมาถึง หอยทากหาอาหารไม่ได้และรู้สึกเสียใจ ส่วนมดสามารถผ่านช่วงเวลาอันลำบากได้เพราะความขยันและการเตรียมพร้อมล่วงหน้า

ธิดาเศรษฐีเรียนรู้บทเรียนอันมีค่า อย่าตัดสินคนจากรูปลักษณ์ภายนอกเพียงอย่างเดียว สิ่งที่สำคัญคือ ความดีและปัญญา พระพุทธเจ้าทรงเล่าเรื่องนี้เพื่อให้ภิกษุทั้งหลายได้ตระหนักว่า ความเข้าใจผิดเพราะความไม่รู้ อาจทำให้เราต้องเผชิญกับความทุกข์โดยไม่จำเป็น