อาฬวกชาดก เป็นเรื่องราวของอาฬวกยักษ์ ผู้ดุร้ายที่เคยกินมนุษย์เป็นอาหารตามสัญญาที่ให้ไว้กับพระเจ้าอาฬวกะ เมืองอาฬวีตกอยู่ในความหวาดกลัวเพราะการกระทำของยักษ์ผู้นี้ แต่ด้วยพระเมตตาและปัญญาของพระพุทธเจ้า พระองค์ทรงแสดงธรรมโปรดอาฬวกยักษ์จนยักษ์กลับใจเป็นผู้มีศีลธรรม บรรลุโสดาปัตติผล ยุติการเบียดเบียนผู้อื่น นำความสงบสุขกลับคืนสู่เมืองอาฬวี ทำให้ประชาชนอยู่ร่วมกันอย่างสันติ

กระรอกน้อยออกตามหาผลไม้สีทองเพราะคิดว่ามันดีกว่าของที่ตนมี แต่เมื่อได้ลิ้มรสกลับพบว่ามันไม่ได้ดีอย่างที่คิด จึงเรียนรู้ว่า ความสุขแท้จริงอาจอยู่กับสิ่งที่เรามีอยู่แล้ว นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า การรู้จักพอใจในสิ่งที่มี คือหนทางสู่ความสุขที่แท้จริง

แมงมุมหิวโซคิดว่าจะจับนกกระจอกเพื่อกินเป็นอาหาร มันจึงสร้างใยที่หนาและกว้างหวังว่าจะดักจับนกกระจอกได้ แต่เมื่อใยแมงมุมถูกนกกระจอกบินชน มันกลับขาดกระจายทันที แมงมุมจึงได้เรียนรู้ว่าไม่ควรทำในสิ่งที่เกินกำลังของตนเอง และกลับไปดักจับแมลงตามปกติ

ลุงดำเป็นคนในหมู่บ้านที่ทำความดีโดยไม่หวังผลตอบแทน เมื่อคุณหญิง เพื่อนบ้านที่เคยสงสัยในความตั้งใจของเขาได้เห็นการกระทำของลุงดำในการช่วยเหลือชุมชนและช่วยดับไฟที่บ้านเธอ เธอจึงเริ่มเข้าใจและชื่นชมในความดีของลุงดำ การทำความดีของลุงดำกลายเป็นแรงบันดาลใจให้กับคนในชุมชน

แก้วและต้นพบกระเป๋าเงินตกอยู่ข้างทาง ขณะที่ต้นคิดจะแอบเก็บไว้ แก้วได้สอนให้เขาเห็นถึงความสำคัญของความซื่อสัตย์ ทั้งคู่จึงตัดสินใจนำกระเป๋าไปคืนครู เมื่อเจ้าของกระเป๋ามารับคืน ทั้งแก้วและต้นรู้สึกภูมิใจในสิ่งที่พวกเขาทำ

นายธรรมยึดมั่นในศีลอย่างเคร่งครัด แม้เพื่อน ๆ จะพยายามชักชวนให้ละเมิดศีล คุณตาชัย ชายชราผู้มีประสบการณ์ชีวิต ได้แนะนำเขาว่าการรักษาศีลเป็นสมบัติล้ำค่าและจะนำพาความสงบสุขที่แท้จริงมาให้ ด้วยคำแนะนำนี้ นายธรรมยิ่งมุ่งมั่นรักษาศีล และพบความสุขจากจิตใจที่เข้มแข็งและสงบ

ตาลเป็นเด็กที่กลัวการแสดงต่อหน้าคนอื่น แต่เมื่อได้รับกำลังใจจากเพื่อนและคุณครู เธอตัดสินใจเผชิญหน้ากับความกลัวและทำการแสดงอย่างกล้าหาญ เมื่อตาลก้าวข้ามความกลัวได้ ตาลก็รู้สึกภูมิใจและได้เรียนรู้ว่าความกล้าหาญคือการไม่ยอมแพ้ต่อความกลัว

ตาลเป็นเด็กที่มักจะรีบทานอาหารโดยไม่สนใจมารยาทบนโต๊ะอาหาร แต่เมื่อคุณแม่และน้องชายได้เตือนสติ ตาลเริ่มเรียนรู้ว่าการรอและการพูดขอบคุณเป็นสิ่งที่ทำให้โต๊ะอาหารอบอุ่นและเป็นระเบียบมากขึ้น

มิวพบของเล่นที่น่าตื่นเต้นในสวนสาธารณะ และเพื่อนของเขาชวนให้เก็บไป แต่เขาตัดสินใจไม่หยิบของที่ไม่ใช่ของตัวเอง เพราะรู้ว่ามันอาจเป็นของคนอื่นที่ทำหาย มิวรู้สึกดีที่ได้ทำในสิ่งที่ถูกต้อง เรื่องนี้สอนให้เห็นถึงความสำคัญของความซื่อสัตย์และการให้เกียรติสิทธิ์ของผู้อื่น

พระเจ้าอังคติราชแห่งมิถิลานครถูกคุณาชีวกะ (ชีเปลือย) ชักนำให้เชื่อว่าบาปบุญไม่มีจริง จึงเลิกทำบุญและมัวเมาในกามคุณ เจ้าหญิงรุจาผู้เป็นธิดาพยายามเตือนพระบิดาแต่ไม่สำเร็จ นางอธิษฐานขอให้ทวยเทพช่วย พระนารทะมหาพรหมจำแลงกายมาเตือนพระเจ้าอังคติราชถึงความทุกข์ทรมานในนรก พระองค์จึงสำนึกผิดและกลับมาทำบุญ รักษาศีล

ฟ้าอยากวาดภาพบนเข็มกลัดด้วยตัวเองจนลืมให้นัทมีส่วนร่วม แต่เมื่อครูเกดแนะนำให้ทำงานร่วมกัน ฟ้าจึงเปิดใจและให้เพื่อนช่วยกันจนผลงานออกมาสมบูรณ์ เรื่องนี้สอนให้รู้ถึงความสำคัญของการแบ่งปันและการทำงานเป็นทีม

เรื่องราวของพระจันทกุมารเป็นตัวอย่างของความยุติธรรมและความกล้าหาญในการเผชิญกับอันตราย พระจันทกุมารใช้ปัญญาและความกรุณาเพื่อแก้ไขสถานการณ์ร้ายแรง แม้จะมีศัตรูร้ายอย่างกัณฑหาลที่พยายามทำลาย พระองค์ก็ยังสามารถรักษาความสงบสุขและความยุติธรรมให้กับประชาชนได้ในที่สุด